સેબીના ભૂતપૂર્વ અધ્યક્ષ માધવી પુરી બુચે Jane Street કેસમાં સેબી સામે કાર્યવાહીમાં વિલંબના આરોપોને સંપૂર્ણપણે નકારી કાઢ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે એપ્રિલ 2024 થી તપાસ ચાલી રહી હતી અને સેબીએ 3 જુલાઈ, 2025 ના રોજ જેન સ્ટ્રીટ અને તેની ભારતીય કંપની પર કડક આદેશ જારી કર્યો હતો અને તેમને બજારમાં વેપાર કરતા અટકાવ્યા હતા.
SEBI (સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા) ના ભૂતપૂર્વ અધ્યક્ષ માધવી પુરી બુચે Jane Street કેસમાં સેબી સામેના બેદરકારીના આરોપોને સંપૂર્ણપણે નકારી કાઢ્યા છે. તેમણે કેટલીક મીડિયા કંપનીઓ પર ખોટી વાર્તાઓ ફેલાવવાનો પણ આરોપ લગાવ્યો છે. બુચનું કહેવુ છે કે જેન સ્ટ્રીટની તપાસ ગયા વર્ષે એપ્રિલ 2024 થી ચાલી રહી હતી અને સેબીએ સમયસર આ મામલે કડક કાર્યવાહી કરી હતી.
જેન સ્ટ્રીટ પર સેબીની કડક કાર્યવાહી
માધવી પુરી બુચે 8 જુલાઈના રોજ એક પ્રેસ સ્ટેટમેન્ટમાં ખુલાસો કર્યો હતો કે સેબીએ એપ્રિલ 2024 માં જેન સ્ટ્રીટ સામે તપાસ શરૂ કરી હતી. આ તપાસ માટે, સેબીએ એક ખાસ બહુ-શાખાકીય ટીમની રચના કરી હતી, જે જેન સ્ટ્રીટના ટ્રેડિંગની દરેક વિગતોની તપાસ કરી રહી હતી. બુચે કહ્યું કે સેબીએ 3 જુલાઈ, 2025 ના રોજ 105 પાનાનો વચગાળાનો આદેશ જારી કર્યો હતો, જેમાં જેન સ્ટ્રીટ પર ઇન્ડેક્સ ડેરિવેટિવ્ઝ સાથે ચેડા કરવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો. આ આદેશમાં સ્પષ્ટપણે જણાવાયું છે કે સેબીએ કયા પગલાં લીધાં અને ક્યારે લીધાં.
ક્યારે શું થયું?
બુચે સ્પષ્ટતા કરી કે સેબીએ આ બાબતે એક વર્ષ સુધી સખત મહેનત કરી. એપ્રિલ 2024 થી ફેબ્રુઆરી 2025 સુધી, સેબીએ ઘણા મોટા પગલાં લીધાં. પહેલા, સેબીએ ઇન્ડેક્સ મેનીપ્યુલેશનની શક્યતા પકડી. પછી, તેની ઊંડાણપૂર્વક તપાસ કરવામાં આવી. સેબીએ આ સમયગાળા દરમિયાન ઘણા નીતિ પરિપત્રો પણ જારી કર્યા જેથી બજારમાં આવી અનિયમિતતાઓને રોકવા માટે નિયમો વધુ કડક બનાવી શકાય. એટલું જ નહીં, ફેબ્રુઆરી 2025 માં, સેબીએ નેશનલ સ્ટોક એક્સચેન્જ (NSE) ને જેન સ્ટ્રીટને સ્ટોપ એન્ડ ડિઝિસ્ટ નોટિસ મોકલવાનો આદેશ આપ્યો. આ નોટિસ જેન સ્ટ્રીટને તેની પ્રવૃત્તિઓ બંધ કરવાની ચેતવણી હતી. બુચે કહ્યું, અમે દરેક પગલું વિચારપૂર્વક અને પુરાવાના આધારે લીધું. આ રાતોરાત લેવાયેલો નિર્ણય નહોતો.
સેબીનો કડક નિર્ણય
3 જુલાઈ, 2025 ના રોજ, સેબીએ જેન સ્ટ્રીટ અને તેની ભારતીય કંપની JSI ઇન્વેસ્ટમેન્ટ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ સામે મોટી કાર્યવાહી કરી. સેબીએ બંનેને ભારતીય શેરબજારમાં વ્યવસાય કરવા પર સંપૂર્ણપણે પ્રતિબંધ મૂક્યો. ઉપરાંત, સેબીએ જેન સ્ટ્રીટને 4,840 કરોડ રૂપિયા (લગભગ $560 મિલિયન) ના કથિત રીતે ખોટી રીતે કમાયેલા નાણાં પરત કરવાનો આદેશ આપ્યો. સેબીના આદેશમાં જણાવાયું હતું કે જેન સ્ટ્રીટે તેના ભારતીય એકમ દ્વારા રોકડ સેગમેન્ટમાં ઇન્ટ્રાડે ટ્રેડિંગ કર્યું હતું, જે વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણકારો (FPIs) માટે માન્ય નથી. આ ટ્રેડ્સનો હેતુ સમાપ્તિ દિવસે વિકલ્પોના ભાવને ખોટી રીતે પ્રભાવિત કરવાનો હતો. બુચે કહ્યું, આ કોઈ નાની બાબત નહોતી. સેબીએ જટિલ ટ્રેડિંગ માળખા અને ડેટાની નજીકથી તપાસ કરી, પછી કાર્યવાહી કરી.
જેન સ્ટ્રીટ કેસ બદલી નાખશે બજાર
જેન સ્ટ્રીટ કેસ સેબીના ઇતિહાસમાં સૌથી મોટા અને સૌથી વધુ ચર્ચિત કેસોમાંનો એક બની ગયો છે. આ કેસે સમગ્ર શેરબજારને હચમચાવી નાંખ્યુ છે. નિષ્ણાતો માને છે કે આ કાર્યવાહીની અસર લાંબા સમય સુધી રહેશે. સેબીના નિયમો હવે વધુ કડક બની શકે છે, ખાસ કરીને ડેરિવેટિવ્ઝ ટ્રેડિંગ અને અલ્ગોરિધમિક વ્યૂહરચના પર. આનાથી બજારમાં પારદર્શિતા વધશે અને રોકાણકારોનો વિશ્વાસ મજબૂત થશે.